İsrail’deki Akdeniz sahilinde 7000 yıllık deniz duvarı bulundu.
İsrail’in Carmel sahilindeki Neolitik köylülerin, yerleşimlerini Akdeniz’de yükselen deniz seviyelerine karşı korumak için bir deniz duvarı inşâ ettikleri belirlendi.
Bulgular, insanlığın yükselen okyanuslara ve sellere karşı mücadelesini binlerce yıl geriye götürüyor. Araştırmacılar, dünyanın herhangi bir yerinden bilinen en eski kıyı savunma sistemini ortaya çıkardılar ve analiz ettiler. Eski yerleşimcilerin kayalarla inşâ ettiği bu kıyı savunma sistemi, köylerine 1 – 2 km mesafedeki nehir yataklarından toplanan taşlarla yapılmış.
Bu keşif, deniz seviyesinin yükselmesinin yol açtığı mevcut tehditlere karşı eski insan tepkileri hakkında yeni bilgiler veriyor. Dr. Ehud Galili, 100 m’den uzun deniz duvarının geçici bir önlem olduğunu ve antik köyün en nihayetinde terkedildiğini ve sular altında kaldığını açıkladı. Dr. Galili, “Neolitik dönem boyunca, Akdeniz nüfûsu, deniz seviyesinde yılda 4 ilâ 7 mm veya bir ömür boyunca yaklaşık 12 – 21 cm yükselme görmüş olmalıydı. Bu oran 100 yılda yaklaşık 70 cm’ye denk geliyor. Deniz seviyesindeki bu artış, köye zarar veren yıkıcı fırtınaların sıklığının önemli ölçüde artacağı anlamına geliyor. Çevresel değişiklikler, bir yerleşimin ömrü boyunca birkaç yüzyıl içinde insanlar tarafından farkedilebilirdi. Sonunda biriken yıllık deniz seviyesi, şu anda dünyada gördüklerimize benzer bir kıyı koruma duvarı inşâ etmeyi içeren insan müdahalesini gerekli kıldı” diyor.
Endonezya’nın bugün batma tehlikesi geçiren başkenti Cakarta ile karşılaştırılabilir bir senaryoda, eski Tel Hreiz, deniz seviyesinden 3 m’ye kadar güvenli bir yükseklikte inşâ edildi, ancak yılda 7 mm’ye kadar buzul deniz seviyesi artışları yerleşimciler ve evleri için bir tehdit oluşturdu. Araştırmanın eşyazarı Dr. Jonathan Benjamin, Tel Hreiz yerleşiminin ilk olarak 1960’larda potansiyel bir arkeolojik alan olarak kabul edildiğini, ancak 2012’de doğal süreçler ile ortaya çıkan alanların, daha önce bilinmeyen arkeolojik materyali ortaya çıkardığını söylüyor. Bölgedeki diğer batık köylerin hiçbirinde bilinen benzer bir yapı yok, bu da Tel Hreiz bölgesini, insanın Neolitik deniz seviyesindeki yükselişe verdiği tepki için eşsiz bir örnek haline getiriyor. Dr. Benjamin, “Modern deniz seviyesindeki yükseliş halihazırda dünya genelinde kıyı erozyonuna neden oluyor. Kıyı nüfûsu ve yerleşim yerlerinin büyüklüğü gözönüne alındığında, gelecekteki tahminî nüfûs yer değiştirmesinin büyüklüğü, Neolitik dönemde insanlar üzerindeki etkilere göre oldukça farklı” diyor.
Araştırmacılara göre, mevcut tahminler, 21. yy deniz seviyesinin yıllık 1, 7 ilâ 3 mm arasında değişeceğini öngörüyor ve bu, antik deniz duvarını inşâ eden Neolitik toplumun yaşadığı tehdide kıyasla daha küçük bir değişikliği temsil ediyor, ancak aynı zorlukların birçoğu ortaya çıkacak.
PLOS ONE, PHYS
18 ARALIK 2019
