Büyük bilge Nasreddin Hoca’ya sorarlar: “Hocam, dünyanın merkezi neresidir?” Hoca hiç düşünmeden cevap verir: “Her zaman için eşeğimi nereye bağlarsam, dünyanın merkezi orasıdır.”
Dünyanın orta noktasını tesbit edebilmek elbette ki zor. Ancak yine de bu tür meraklar ve çalışmalar da olmamış değil. Fakat ülkelerin orta noktasını belirleyebilmek daha az zahmetli. Bazı ülkelerde böyle meraklar, ilginç bilimsel ve coğrafî tesbitler doğurmuşlardır.
İKİ ALMANYA BİRLEŞTİKTEN SONRA
İki Almanya’yı biribirinden ayıran Berlin Duvarı’nın yıkılıp 3 Ekim 1990 tarihinde “Tek Almanya” kurulduktan sonra, bunun coşkusunu doyasıya yaşayan Almanlar, ilginç bir merakla “Acaba Almanya’nın tam ortası neresidir?” diye düşünmeye başlarlar. Sonra da bunu gerçekten de tesbit edebilmek için ciddî ciddî araştırmalar içine girerler.
Almanya’nın ikiye bölündüğü zamanlarda böyle bir merak yoktu, zaten olamazdı da. Çünkü hem Batı Almanya (Federal Almanya Cumhuriyeti), hem de Doğu Almanya (Demokratik Almanya Cumhuriyeti) için böyle bir tesbit yapmak çok gereksiz olurdu. Üstelik imkansızdı. “Neden?” diye sorulacak olursa, sebebi coğrafî yapının böyle bir saptamaya elverişli olmamasıydı.
Şöyle ki: Batı Almanya için problem olan ve ülke topraklarının uzağında, DDR sınırları içinde kalan Batı Berlin, ülkenin tek parçalı gövdesini şeklen bozuyordu. Aynı Batı Berlin, Doğu Almanya içinse ülkenin içinde yer alan ama ülkeye ait olmayan bir toprak parçası durumundaydı. Böylece her iki ülke de normal bir coğrafî şekle sahip olmadıklarından böyle bir saptama hem çok zor, hatta imkansız olurdu, hem de gereksiz sayılırdı.
Ama “tek ülke” haline geldikten sonra böyle bir durum kalktı. Kocaman gövdeli ve tek parça olan ülkeleriyle övünmeye başlayan “Cermenoğulları”, bu dev ülkelerinin “tam orta noktasını” merak etmeye başlarlar.
Aslında bunu tesbit edebilmenin tek yolu vardır: İlk önce ülkenin hangi enlem ve boylamlar üzerinde bulunduğu belirlenecek. Daha sonra, en kuzey noktası ile en güney noktası arasında dikey bir çizgi, en doğu noktası ile en batı noktası arasında yatay bir çizgi çekilecek. Böylece ülke, bir karış toprağı bile dışarıda kalmamak kaydıyla bir kare içine alınacak. Biri dikey, biri de yatay olarak tam ortadan geçen iki çizginin kesiştiği nokta, “ülkenin tam ortası” olarak tescil edilecektir.
Merkezî Avrupa kıt’â bölgesinde bulunan Almanya, 47˚ – 55˚ kuzey paralelleri (enlemleri) ile 5˚ – 16˚ doğu meridyenleri (boylamları) arasında yer alan bir ülke. Ülkenin en kuzey sınırı Danimarka, en güney sınırı Avusturya, en batı sınırı Hollanda ve en doğu sınırı da Polonya ile çevrili. Öyleyse, bilimsel ve profesyonel bir çalışma yapılmalı ve ülkenin “tam ortası” belirlenmeliydi.
TAM ORTASI: NİEDERDORLA
Harita üzerinde yapılan masabaşı çalışmalarda, Almanya’nın tam orta noktasının eski Doğu Almanya eyaleti olan Thüringen topraklarına düştüğü rahatça görüldü. Şimdi sıra, yerinin tam olarak tesbiti için bilimsel ve profesyonel bir çalışmaya geçildi. Bu iş için iki bilim adamı görevlendirildi. Dresden kentinden Dr. Birgit Finger ve Göttingen kentinden Dr. Förge, günler süren araştırmalar sonucunda, Almanya’nın tam orta noktasının, 51˚10′ kuzey paraleli (enlemi) ile 10˚27′ doğu meridyeni (boylamı) üzerine denk geldiğini tesbit ettiler.
Evet, Almanya’nın tam ortası şurasıydı: Thüringen eyaletinin Erfurt iline bağlı ve merkezi Mühlhausen olan Unstrut – Hainrich – Kreis ilçesinin Vogtei köyünün Niederdorla mezrâsı.
Vogtei köyünün Oberdorla, Niederdorla, Langula, Kammerforst ve Oppershausen olmak üzere 5 mezrâsı vardı ve bunlardan Niederdorla, “Almanya’nın tam ortası” olarak tesbit edildi. Daha sonra bu bilim adamları, sonuçtan emin olabilmek için, aynı araştırmayı yenibaştan ikinci defa yaptılar ve sonuç yine aynı çıkınca, 12 Ekim 1990 tarihinde, yani Almanya’nın birliğinden sadece 9 gün sonra, deniz seviyesinin 203 metre üzerinde, 14, 64 km² alan üzerinde kurulu, 1413 kişinin yaşadığı ve posta kodu 99986 olan Niederdorla, resmî olarak “Mittelpunkt Deutschland” (Almanya’nın Orta Noktası) kabul edildi. Ülkenin tam orta noktası, Niederdorla yerleşim biriminin sadece 500 metre kuzeyine düşüyor.
Bu doğal gerçek, Niederdorla halkının gurur kaynağı oldu. Niederdorla Belediyesi, Almanya’nın tam orta noktası olan yere 26 Şubat 1991 tarihinde “krallığı ve gücü simgeleyen” bir ıhlamur ağacı dikti. “Tilia Pallida” adı verilen bu büyük ıhlamur ağacı, Almanya’nın tam orta noktasına dikilen bir ağaç oldu. Ağacın yanına, Almanya’nın ortasını simgeleyen ve üzerinde Almanya haritası olan bir taş dikildi. Sonra da aynı amaçla taştan bir masa yapıldı. Masanın şekli, Almanya haritası. Bir de kocaman bir tabela dikildi aynı yere, “Burası Almanya’nın tam ortasıdır” diye.
Bu meydanda, 1990 yılından beri her yıl “Fest am Mittelpunkt Deutschlands” (Almanya’nın Orta Noktasında Festival) adıyla bir festival düzenleniyor.
ZİYARET EDEN İLK YABANCI GAZETECİ BEN OLDUM
Siz sevgili Türkiye Gazetesi okuyucuları için, işte buraya geldik. Almanya’nın orta noktasını ve bu noktada kurulu Niederdorla mezrasını sizler için görüntüledik.
Almanya’nın tam ortasını ziyaret eden ilk yabancı gazete Türkiye olurken, bendeniz de ilk ayak basan gazeteci oldum.
Beni büyük bir misafirperverlikle karşılayan Niederdorlalılar, kurulduğundan beri burayı ne Türkiye ne de başka bir ülkeden bugüne kadar hiçbir gazetecinin ziyaret etmediğini, tarihleri boyunca buraya ayak basan ilk yabancı gazeteci olduğumu söylediler.
Almanya’nın tam ortasına dikilen ıhlamur ağacı Tilia Pallida’nın gölgesinde bir süre oturup tefekkür ettim.
Hep şunu düşündüm: Acaba Türkiye’nin tam ortası neresi?
Keşke güzel ülkemiz için de böyle bir keşif çalışması yapılsa.
sediyani@gmail.com
TÜRKİYE GAZETESİ
22 KASIM 2007
FOTOĞRAFLAR:
Almanya’nın tam ortası böyle tesbit ediliyor. O noktaya hep birlikte gidelim mi, var mısınız?
Harita üzerinde yapılan masabaşı çalışmalarda, Almanya’nın tam orta noktasının eski Doğu Almanya eyaleti olan Thüringen topraklarına düştüğü rahatça görüldü. Şimdi sıra, yerinin tam olarak tesbiti için bilimsel ve profesyonel bir çalışmaya geçildi. Bu iş için iki bilim adamı görevlendirildi. Dresden kentinden Dr. Birgit Finger ve Göttingen kentinden Dr. Förge, günler süren araştırmalar sonucunda, Almanya’nın tam orta noktasının, 51˚10′ kuzey paraleli (enlemi) ile 10˚27′ doğu meridyeni (boylamı) üzerine denk geldiğini tesbit ettiler. Evet, Almanya’nın tam ortası şurasıydı: Thüringen eyaletinin Erfurt iline bağlı ve merkezi Mühlhausen olan Unstrut – Hainrich – Kreis ilçesinin Vogtei köyünün Niederdorla mezrâsı.
Şimdi sizle birlikte Almanya’nın tam ortasına gideceğiz. Bu trafik işaretleri, bize Almanya’nın orta noktasına nasıl gideceğimizi gösteriyor. Tabeladaki “Mittelpunkt Deutschlands” ifadesi, “Almanya’nın Orta Noktası” demek.
Almanya’nın ortasına asılan bu tabelada, “Almanya’nın Coğrafî Orta Noktası” yazıyor. O noktanın kaçıncı enlem (paralel) ve boylam (meridyen) üzerinde bulunduğu da harita üzerinde belirtilmiş.
Almanya’nın orta noktası ile ilgili Niderdorla Belediyesi tarafından tanıtım amaçlı dikilen bir pano
Almanya’nın ortasına, üzerinde Almanya haritası olan bir taş dikilmiş. Haritanın ortasındaki dairenin içinde, Almanya’nın tam ortasına dikilen Tilia Pallida adlı ıhlamur ağacının resmi çizilmiş.
Şu anda Almanya’nın tam ortasındayım. Ülkenin ortasına dikilen taşı sıkı sıkıya tutmuşum, Almanya sağa sola sallanıp dengesini kaybetmesin diye.
Masanın şekli, Almanya haritası
Küçükken bana masanın üstüne çıkılmayacağını öğretmişlerdi ama bu masa Almanya olunca dayanamadım. Entegrasyon dediğin böyle yapılır.
İşte Almanya’nın tam orta noktası!… Niederdorla Belediyesi, Almanya’nın tam orta noktası olan yere 26 Şubat 1991 tarihinde “krallığı ve gücü simgeleyen” bir ıhlamur ağacı dikti. “Tilia Pallida” adı verilen bu büyük ıhlamur ağacı, Almanya’nın tam orta noktasına dikilen bir ağaç oldu.
Almanya’nın tam ortasına dikilen ıhlamur ağacı Tilia Pallida’nın gölgesinde bir süre oturup tefekkür ettim.
Hep şunu düşündüm: Acaba Türkiye’nin tam ortası neresi?
Keşke güzel ülkemiz için de böyle bir keşif çalışması yapılsa.