Bugün farklı insan kültürlerinin karışımını içeren Karayipler, Kızılderili Kıtası’nda insanların iskân ettiği son yerlerden biriydi. Ancak araştırmacılar, bu erken göçmenlerin 8000 ilâ 5000 yıl önce buraya nereden geldiklerini tam olarak bilmiyorlar.
Bugün farklı insan kültürlerinin karışımını içeren Karayipler, Kızılderili Kıtası’nda insanların iskân ettiği son yerlerden biriydi. Ancak araştırmacılar, bu erken göçmenlerin 8000 ilâ 5000 yıl önce buraya nereden geldiklerini tam olarak bilmiyorlar.
Antik DNA, Karayipler’in derin tarihinin, 2800 yıl önce ulaşan yeni gelenlerle ilk yerlilerin soyundan gelenlerin nasıl etkileştiği de dahil olmak üzere karmaşık göç ve birbirlerine karışma hikâyelerini içeriyor. Araştırmada yer almayan genetik antropolog Jada Benn Torres, “Hangi zaman aralıklarını kapsayabildiklerini görmek beni heyecanlandırıyor” diyor. Tropik ortamlarda genetik materyal hızla bozuluyor ve yeni çalışmadan önce, sömürge öncesindeki Karayip halkına ait dizilenmiş çok az genom var.
Arkeologlar, sömürge öncesi Karayip tarihini iki çağa ayırır: Bölgenin erken yerleşimlerini içeren ve bazı adalarda 8000 yıl geriye uzanan Arkaik Çağ ve yaklaşık 2800 yıl önce başlayan Seramik Çağı. Bu son çağda, daha önceki arkeolojik ve genetik araştırmalara göre Güney Kızılderili Kıtası’nın kuzeyinden gelen bariz bir insan dalgası, adalara farklı seramik tarzları ve tarıma daha bağlı bir yaşam tarzı getirdi.
Ancak Arkaik Çağı insanlarının kökenleri belirsiz kaldı. Çoğunlukla Avrupalı ve Karayip araştırmacılardan oluşan bir ekip, Küba’daki 3200 yıl öncesinden 700 yıl öncesine kadar uzanan Arkaik Çağ’dan kalma yedi arkeolojik alanda 52 kişinin DNA’sını analiz etti. En az iki genetik grup olduğunun kanıtını buldular ve “Science” dergisinde bu kanıtları sundular. Bu buluş, bu grupların farklı yerlerden geldiğini gösteriyordu. Winnipeg Üniversitesi’nden arkeolog ve araştırmanın yazarı Yadira Chinique de Armas, “Bu erken yerlilerin sadece kültürel olarak farklı değil, aynı zamanda biyolojik olarak da farklı olduğunu ilk kez söyleyebiliyoruz” diyor.
Bir birey, 5000 yıl önce Kaliforniya’nın Manş Adaları’nda yaşayan yerli halkla genetik benzerlik gösterdi ve Karayipler’in en eski sakinlerinin bazılarının başlangıçta Kuzey Kızılderili Kıtası veya Orta Kızılderili Kıtası’ndan gelmiş olma olasılığını artırdı. Ancak Max Planck İnsan Tarihi Bilim Enstitüsü’nde arkeogenetik uzmanı ve makalenin başyazarı olan Kathrin Nägele, araştırmacıların Florida ve Meksika’nın Yucatán Yarımadası gibi yerlerde yaşayan antik insanlardan ek genomlara ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Bir diğer büyük soru, Arkaik Çağ gruplarının 2800 yıl önce Seramik Çağı’nın yeni gelenleriyle tanıştığında ne olduğu. Bir makaleye göre, Porto Riko’da, Seramik Çağı ve Arkaik Çağ’ın karışımını gösteren sadece bir kişi bulunabildi. Karayipler’deki antik DNA hakkında bu hafta “bioRxiv”de yayımlanan bir başka makalede, 184 erken Karayip yerlisi incelendi ve hem Seramik Çağı hem de Arkaik Çağ insanlarının genlerinin karışımını içeren iki kişi bulundu. Her iki birey de, bugünkü Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’ni kapsayan bir ada olan Hispaniola’da yaşıyordu. Antik DNA araştırmacısı olan Hannes Schroeder, “Gruplar biraraya geldiğinde genlerinin çok az karıştığını görmek bizim için nadir. Bu genetik karışımın ne kadar yaygın olduğu konusunda gerçekten bir fikrimizin olması için bu önemli yerlerden daha fazla kişiye ihtiyacımız var” diyor. Dominican Man Müzesi ve Santo Domingo Teknoloji Enstitüsü’nde arkeolog olan ve çalışmaların her ikisinde de yer almayan Jorge Ulloa Hung ise, “Çalışmaları gerçekten yeni katkılar içeriyor” diyor.
Avrupalı sömürgecilerin görüşlerinden etkilenmiş geleneksel Karayip tarihi modelleri, bölgenin karmaşıklığını ve çeşitliliğini yok etti. Ancak yeni genetik çalışma, “Karayipler’in potansiyel olarak her zaman kültürlerin, kökenlerin ve ataların bir mozaiği” olduğunu gösteriyor.
SCIENCE, BIORXIV, SCIENCE MAGAZINE, ARKEOFİLİ
26 TEMMUZ 2020
