Güney Afrika Cumhuriyeti’nin son beyaz devlet başkanı Frederik Willem de Klerk vefat etti. De Klerk, 85 yaşındaydı.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin son beyaz devlet başkanı Frederik Willem de Klerk vefat etti. De Klerk, 85 yaşındaydı.
Güney Afrika’da ırkçı Apartheid rejiminin 1992 yılında tarihe karışmasının önünü açan reformları yapan isim olan De Klerk, Güney Afrika’nın ilk siyah devlet başkanı Nelson Rolihlahla Mandela ile birlikte 1993 yılında “Nobel Barış Ödülü”ne layık görülmüştü.
FW de Klerk Vakfı tarafından yapılan açıklamada, “Eski Devlet Başkanı’nın Cape Town’daki evinde huzur içinde öldüğü” aktarıldı. De Klerk’in kanser sonucu öldüğü belirtildi.
FREDERİK WİLLEM DE KLERK KİMDİR?
Frederik Willem de Klerk, 18 Mart 1936 tarihinde Güney Afrika’nın iGoli / eGoli (iRhawutini; Johannesburg) şehrinde doğdu.
Siyasetçi ve yönetici bir ailede dünyaya gelmişti. Babası Johannes de Klerk bir senatör ve bakandı, amcası Johannes Gerhardus Strijdom ülkenin başbakanıydı, liberal bir gazeteci olan kardeşi Willem de Klerk ise Demokratik İttifak’ın selefi olan Demokrat Parti’nin kurucularındandı.
Frederik Willem de Klerk okulu Krugersdorp’taki Hoërskool Anıtı’nda okudu. Ardından Potchefstroom Üniversitesi’nde yükseköğrenime başladı ve 1985 yılında yüksek dereceli bir Hukuk Lisansı ile mezun oldu. Aynı yıl, Büyük Britanya Birleşik Krallığı’nda kalmasını sağlayan bir seyahat bursu aldı. Daha sonra De Klerk, 1961 – 72 yılları arasında Vereeniging’de avukat olarak çalıştı.
1969 yılında ePitoli (Tshwane; Pretoria)’de Marike Willemse ile evlendi. Bu evlilikten iki oğlu (Jan ve Willem) ve bir kızı (Susan) oldu.
Henüz öğrenimi sırasında siyasetle ilgilenmişti ve Afrikaanca Studentebond’a dahil oldu. Vereeniging’de geçirdiği süre boyunca Ulusal Parti (NP) için aktif olarak çalıştı. Aynı zamanda Transvaal’daki Hukuk Cemiyeti’nin başkanı ve İleri Teknik Eğitim Koleji Konseyi’nin bir üyesiydi.
1969 yılında ilk kez Güney Afrika Parlamentosu’nda bir sandalye kazandı. 1978’de Başbakan Balthazar Johannes Vorster tarafından kabineye atanan De Klerk. 1982’de Transvaal’da iktidardaki Ulusal Parti (NP)’nin il başkanı oldu. Vorster’in halefi Pieter Willem Botha kabinesinde 1978 – 89 yılları arasında çeşitli bakanlık görevlerinde bulundu; en son İçişleri Bakanı (1982 – 85) ve Eğitim Bakanı (1984 – 89) oldu.
2 Şubat 1989’daki parlamento seçimlerinden sonra 15 Ağustos 1989’da Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı oldu.
İktidara gelene kadar Apartheid’in savunucularından olan veya öyle görünen Frederik Willem de Klerk, yalnızca beyaz azınlığı özgür yurttaş statüsüne alan ırkçı – faşist Apartheid rejimin tarihe karışmasında başrolü oynadı.
11 Şubat 1990 tarihinde siyahî lider Nelson Mandela, 27 yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı.
Kara ve acılı Afrika’nın bodrumunda, her türlü zûlüm, baskı ve sömürünün hüküm sürdüğü Güney Afrika Cumhuriyeti’nde, 1991 – 92 arasında bütün dünyayı ilgilendiren tarihî gelişmeler vuku buldu. Beyazlar, siyah çoğunluğun yönetime katılıp katılmamasına karar vermek üzere 17 Mart 1992 Salı günü sandık başına gittiler. Sandıktan “EVET” sonucunun çıkması durumunda ezici çoğunlukta bulunan siyâhî halk yönetime katılabilecek, ancak “HAYIR”ların ağırlıklı olması halinde de zûlme ve ırkçılığa dayalı Apartheid rejimi devam edecekti. yapılan referandumdan sonra % 68, 7 gibi bir çoğunluk “EVET” oyu kullandı. Referandum, toplam 15 seçim bölgesinde yapıldı. Devlet Başkanı F. W. Klerk, referandum sonuçlarının açıklanmasından sonra, “Bugün, Apartheid defterini kapattık; bu referandum, yeni ve gerçek bir Güney Afrika ulusunun doğum gününü müjdeliyor” şeklinde açıklama yaptı. Irkçılığa karşı yoğun bir mücadele sürdüren Afrika Ulusal Kongresi lideri Nelson Mandela, referandum sonucunu memnunlukla karşıladığını açıklarken, bütün ırkları içeren bir hükûmetin yönetime gelmesine kadar mücâdelelerine devam edeceklerini belirtti. Referandum, bütün dünyada memnuniyetle karşılandı. Ülkeler, bu durumdan duydukları memnuniyeti dile getirdiler.
1993 yılında Frederik de Klerk ve Nelson Mandela, “Nobel Barış Ödülü”ne layık görüldüler.
1994 yılında Güney Afrika’da, daha önce oy kullanma hakkı olmayan siyah vatandaşların çoğunluğu da dahil olmak üzere, nüfûsun tüm kesimlerinin oy kullanma hakkını kullanabileceği ilk gerçek özgür seçimler yapıldı. Nelson Mandela liderliğindeki Afrika Ulusal Kongresi ezici bir seçim kazandı ve Frederik Willem de Klerk’in yerini Mandela aldı. Nelson Mandela, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ilk siyah devlet başkanı oldu ve bu görevi 1996 yılına kadar sürdürdü. 1997’de Ulusal Parti liderliğinden vazgeçti ve siyasetten çekildi.
Siyasetten ve devlet yöneticiliğinden geri çekilmesinden sonra de De Klerk büyük ölçüde sessiz kaldı. 1998 yılında kendi hayatını kalem aldığı “Frederik Willem de Klerk: The Last Trek – A New Beginning” (Frederik Willem de Klerk: Son Yolculuk – Yeni Başlangıç) adlı kitabı yayınlandı.
Ekim 1998’de karısı Marike’den boşanıp hemen ardından Elita Georgiades ile evlenerek ülkenin muhafazakâr güçlerini şok etti. Aralık 2001’de eski karısı bir soygunda öldürüldü.
2004 yılında, Mandela’nın ve siyahların Afrika Ulusal Kongresi’ne üye olmak istediğinin anlaşılması üzerine beyazların Yeni Ulusal Parti’sinden istifa etti.
Ancak De Klerk, ülkenin 1990 yılında geçirdiği ve kendisinin de başrolü oynadığı dönüşümün 30. yıldönümü olan 2020 yılında yaptığı açıklamada, Apartheid’ın “insanlığa karşı suç” olarak sınıflandırılmasına tam olarak katılmadığını, onun “soykırımla eş” tutulmaması gerektiğini savundu. Bu açıklamaları dünya kamuoyunun büyük tepkisine neden oldu. Bu ağır eleştirilerin ardından De Klerk’in ifadesini geri çektiği yönünde açıklamar ve tartışmalar oldu, ancak bu tam olarak doğrulanamadı.
Frederik Willem de Klerk 85. doğum günü olan 18 Mart 2021’de, kendisine kanser teşhisi konduğunu ve bu nedenle immünoterapiye başlamak istediğini açıkladı. 11 Kasım 2021’de bu hastalıktan öldü.
Haber: AJANSLAR
Biyografi: SEDİYANİ HABER
11 KASIM 2021
