Bilim insanları, kertenkeleleri üç yıl boyunca takip ederek, Charles Darwin’in sürekli “evrim teorisi”ne rağmen milyonlarca yıl boyunca neden değişmeden kaldığını ortaya çıkardı.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde bilim insanları, kertenkeleleri üç yıl boyunca takip ederek, İngiliz doğabilimci, jeolog ve biyolog Charles Robert Darwin (1809 – 82)’in sürekli “evrim teorisi”ne rağmen milyonlarca yıl boyunca neden değişmeden kaldığını ortaya çıkardı.
Evrimin sürekli gerçekleştiğini savunan Darwin, hayvanların hayatta kalmak için bulunduğu ortamdaki koşullara ayak uydurduğunu savunmuştu. Darwin’le aynı görüşleri paylaşmayan çağdaşlarının birçoğu, eğer evrim sürekli gerçekleşiyorsa, aralarında 50 milyon yıl bulunan ve aynı yerde bulunan aynı türdeki iki fosilin görüntüsünde neden herhangi bir değişiklik olmadığını sormuşlardı ve Darwin’in yanıtlayamadığı bu soruya hâlâ cevap verilebilmiş değil..
Georgia Teknoloji Enstitüsü Biyolojik Bilimler Okulu’ndan Doç. James Stroud, evrim kuramında “durağanlık” olarak bilinen bu durumu araştırmak için Florida’daki küçük bir adada dört farklı Anolis kertenkelesi türünün incelendiği bir saha çalışması başlattı. Adada yakaladıkları tüm kertenkelelerin vücût ölçülerini en ince ayrıntısına kadar kaydeden bilim insanları, bu işlemin ardından onları tek tek numaralandırdı. Üç yıl boyunca 6 ayda bir Stroud ve ekibi, aynı kertenkeleleri yakalamak, ölçülerini almak ve hangi kertenkelelerin hayatta kalıp hangilerinin kalmadığını not etmek için yeniden sahaya çıktı. Stroud, her döneme ait verileri birleştirerek topluluktaki tüm kertenkelelerin geçmişini kayıt altına aldı. Daha sonra kertenkelelerin hayatta kalma verilerini, vücût özelliklerindeki farklılıklarla ilişkilendirdi. Bu da kertenkelelerin hangi vücût özelliklerinin hayatta kalmakta belirleyici olduğunu analiz etmesine olanak sağladı.
Hakemli dergi “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS)’da yayımlanan araştırmalarının sonunda Stroud, doğal seçilimin dengeleyici formunun yani bir türün aynı, ortalama özelliklerinin son derece nadir olduğunu gördüklerini aktardı. Buna göre doğal seçilim farklılıklar gösterdi. Bazı yıllar uzun bacaklılar, diğer yıllarda daha kısa bacaklı kertenkeleler hayatta kaldı. Doğal seçilimin zaman içerisinde son derece değişken olduğu görülen çalışmayla ilgili Stroud, şunları söyledi: “Seçilimin bir yıldan diğerine tamamen yön değiştirdiğini sık sık gördük. Ancak uzun vadeli bir modelle birleştirildiği zamanda tüm bu çeşitlilik kendini ortadan kaldırdı. Türler, tüm zaman dilimi boyunca dikkate değer ölçüde benzer kaldı.”
Bizzat kendi yaptığı deney aksini ispatlasa da “evrimin sürekli devam eden bir süreç olduğunu” yine de savunmaya devam eden (biz aklı başında insanlar bu duruma artık “bilim” değil, “dîn imân” diyoruz) Stroud, evrim tarihine geçecek muhteşem bir ifade kullanarak “Fakat bu her şeyin uzun vadede sürekli değiştiği anlamına gelmiyor” dedi. Yani; “evrim sürekli devam eden bir süreçtir” fakat “bu her şeyin uzun vadede sürekli değiştiği anlamına gelmiyor” ve bu iki cümle arasında herhangi bir çelişki yok, çok bilimsel konuşuyor. Devamında sarfettiği cümle ise “Ay’ı ikiye bölecek” güçte: “Artık hayvanlar aynı kalıyor gibi görünse bile evrimin hâlâ devam ettiğini biliyoruz.”
Bu alanda yapılan çalışmaların olmaması nedeniyle insanların evrime dair önyargılı görüşlere sahip olduğunu (elbette o mantıklı sözlerine rağmen hâlâ ikna olmamışlarsa, kesin önyargılı olduklarındandır) söyleyen Stroud, “Uzunca bir süredir evrimsel biyologlar durağanlık paradoksunun arkasında ne olduğunu bulmaya çalıştılar. Bu çalışmanın gösterdiği şey, cevabın o kadar karmaşık olmadığı. Biz sadece bunu anlamak için vahşî doğada uzun bir süre geçirdik” dedi.
İyi yapmışsınız ama keşke daha uzun zaman geçirseydiniz. Belki farklı bir canlı türü olarak aramıza dönerdiniz.
PROCEEDINGS OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES (PNAS), PHYS.ORG, SEDİYANİ HABER
9 EKİM 2023
