Şaşırtıcı bir çalışma, kargaların yüksek sesle sayı sayabildiğini ve hatta küçük çocuklarla aynı matematik becerilerine sahip olduğunu gösterdi.
Şaşırtıcı bir çalışma, kargaların yüksek sesle sayı sayabildiğini ve hatta küçük çocuklarla aynı matematik becerilerine sahip olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, leş kargalarının (Corvus corone) görsel veya işitsel uyaranlara yanıt olarak belirli sayıda gaklama sesi çıkarabildiğini ve bu sayede 1 ile 4 arasında yüksek sesle sayabildiklerini buldu.
Kargaların, yürümeye yeni başlayan küçük çocuklar gibi sayı sayabildiği ortaya çıktı. Bu beceri ilk defa insan dışında bir türde görülüyor. Daha önce maymun, şempanze, sıçan ve tavuk gibi bazı hayvanların farklı miktarlardaki şeyleri ayırtedebildiği, bal arılarının sayı algısı olduğu ve kargalarınsa sayma sayılarının yanısıra 0 (sıfır)’ı da kavrayabildiği tespit edilmişti. Öte yandan bundan farklı olan, sayıyı sesle ifade etme becerisinin insanlara özgü olduğu düşünülüyordu.
Bu keşif, hayvanların farklı sayıda ses çıkararak saydıklarının kesin olarak gösterildiği ilk araştırma oldu. Araştırmacılar bulgularını “Science” dergisinde yayımladılar. Araştırmacılar, “Belirli sayıda sesin belirli bir amaca yönelik olarak üretilmesi, sayısal yetenekler ve ses kontrolünün karmaşık bir kombinasyonunu gerektirir. Sonuçlarımız, kargaların, insanlar ve hayvanlar tarafından paylaşılan, sembolik olmayan bir sayı tahmin sistemi olan ‘yaklaşık sayı sistemini’ kullanarak esnek ve kasıtlı olarak belirli sayıda ses çıkarabildiğini gösteriyor” diyor.
Birçok çalışma, bal arıları, aslanlar, kurbağalar ve karıncalar da dahil olmak üzere hayvanların doğuştan sayısal bir duyuya sahip olduğunu gösterdi. Başka bir çalışma, siyah başlıklı chickadee (Poecile atricapillus)’nin daha önemli tehditlere karşı uyarıda bulunmak için alarm çağrılarının sonuna daha fazla ses eklediğini ortaya çıkardı. Ancak bunların hiçbiri, hayvanların insanlarla yüksek sesle sayma yeteneğini paylaştığına dair yeterli kanıt sunmuyor. Meselâ chickadee örneğinde, kuşlar yalnızca artan stresin bir sonucu olarak daha sık ötüyor olabilir.
Araştırmacılar, sesli hayvan sayımına ilişkin daha güçlü kanıtlar aramak için, üstün ses yetenekleri ve 0 (sıfır) gibi karmaşık matematiksel kavramları anlamaları nedeniyle test için ümit verici bir aday olan leş kargalarına yöneldiler. Yeni çalışmada araştırmacılar, üç kargaya görsel olarak rakamlar, işitsel olarak ise farklı enstrümanların seslerinin olduğu rastgele sıralanmış görsel ve işitsel uyaranlar sundu. Deneme yanılma yoluyla kuşlar, her bir işaretin 1 ile 4 arasında belirli sayıdaki gaklamaya karşılık geldiğini öğrendi.
Sesleri çıkardıktan sonra (örneğin, dört gaklamayla ilişkili bir ses veya sembol için dört kez gaklamak), kuşlara, bitirdiklerini belirtmek için onları gösteren ekranı gagalamaları öğretildi. Kargalar, uyarıya karşılık gelen doğru sayıda gaklama yaptıklarında ödüllendirildiler. Eğitildikten sonra, kargalar doğru tepkiler vererek, tesadüften daha yüksek bir oranda, komutlara doğru sayıda gaklama üretti. Kargalar yanlış tepkiler verdiklerinde bile, bunlar genellikle birbirinden uzak (1 ve 4 gibi) olmaktan ziyade birbirine nispeten yakın (3 ve 4 gibi) sayılar arasında yapılan hatalardı.
Sayı saymayı öğrenme sürecinde nesnelerin çıkarılan sesle sayıldığı bir süreçten geçiliyor. Örneğin küçük bir çocuk üç tane elmayı sayarken “1, 2, 3” değil; “1, 1, 1” veya “3, 10, 5” diye sayabiliyor. Üç elma olduğunu anlamalarına karşın bunu “3” diye soyut bir şekilde ifade etme becerisine henüz sahip olmuyorlar.
Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nden araştırmacılar, üç leş kargasını görsel ve işitsel uyarılar karşısında 1 ilâ 4 kez gaklayacak şekilde eğitti. Ekranda görülen sayı veya işittikleri sesli uyaran kadar gaklayan kargalara ödül verildi.
Araştırmacılar, kuşların sayma becerilerinin, sayıları kullanmaktan ziyade sayıların seslendirilmesine dayalı olarak sayım yapan yeni yürümeye başlayan insan çocuklarınkine benzediğini söylüyor. Bilim insanları, “Kargalardaki bu yeterlilik aynı zamanda küçük çocukların ana sayı sözcüklerini anlamayı öğrenmeden önceki numaralandırma becerilerini de yansıtıyor” diyor.
Carnegie Mellon Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden, araştırmada yer almayan Jessica Cantlon, “Dünyadaki şeyleri ifade etmek için sesleri kullanmaya başlayınca düşünme şekli değişiyor” diyerek şöyle ekliyor: “Başka hiçbir hayvanın bunu yapıp yapamadığı net değildi.” Öte yandan Cantlon, kargaların duydukları seslerin sayısını değil süresini ölçüyor olabileceğini ve aslında sesle sayı arasındaki ilişkiyi kuracak beceriden yoksun olabileceklerini söylüyor. Bunun tespit edilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulurken kargalar hakkında öğrenilenler insanların sayı algısı hakkıda da bazı soruları yanıtlayabilir.
LIVE SCIENCE, POPULAR SCIENCE
23 MAYIS 2024
