Mürekkepbalıklarının, tıpkı insanlar gibi anıları hatırlayabildiği tespit edildi.
Mürekkepbalıklarının, tıpkı insanlar gibi anıları hatırlayabildiği tespit edildi. Bu deniz canlıları, daha önceki çalışmalarda bilim dünyasını epey şaşırtmıştı. İnsan çocukları için tasarlanan bilişsel bir testi geçmiş ve şekilleri tanıyabildikleri keşfedilmişti. Ayrıca mürekkepbalıklarının keskin bir hafızâsı olduğu da ortaya çıkmıştı. Epizodik hafızâ seviyesinde bir detayla hatıralarını depolayan bu balıklar, ne yediklerinden nerede yediklerine kadar pekçok şeyi anımsayabiliyor.
Bu anıların nasıl hatırlandığını bulmak isteyen araştırmacılar mürekkepbalıkları üzerinde bir deney yürüttü. Bilim insanları bu anıların beyinden tek seferde mi çıktığını, yoksa insanlar gibi depolandıkları yerden yeniden yapılandırılarak mı hatırlandığını öğrenmeye çalıştı.
Hakemli bilimsel dergi “iScience”ta yayımlanan çalışmada, araştırmacılar üç kaptan birine mürekkepbalıklarının çok sevdiği karides, diğerine pek tercih etmedikleri yengeç eti koydu ve son kabı boş bıraktı. Her biri farklı görünüme sahip bu kaplar ilk başta mürekkepbalıklarına gösterildi. Kutuların içeriğini de gören balıkların yiyeceklere dokunmasına izin verilmedi. Ardından içini boşalttıkları karides kabı ve en başından boş olan kap, içeriği gizlenerek balıklara gösterildi. Daha sonra yine bu düzeneği kuran araştırmacılar, iki kutudan da karides kokusu yayılmasını sağladı. Bilim insanları balıkların kafalarını karıştıran bir dizi testin ardından onlara biri yengeç, diğeri de boş kutu desenine sahip iki seçenek sundu. İki kabın da içeriği gizlenmişti. Araştırmacılar önceki yanıltıcı testlerin, balıkların hafızâsını etkileyip etkilemediğini anlamaya çalıştı. Mürekkepbalıkları son testte çoğunlukla boş kabı, yengeç dolu kaba tercih etti. Böyle bir seçim yapmaları, yanıltıcı bilginin gerçekten de hafızâlarını değiştirdiğini ve boş kutunun karides içerdiğine inanmalarına yol açtığına işaret ediyor. Çalışmaya liderlik eden Dr. Christelle Jozet-Alves, “Şaşırtıcı olan şey, yanlış anılar meydana getirme duyarlılığının bireyler arasında farklı görünmesiydi” diyerek ekliyor: “Bazıları yanıltıcı bir olaya maruz kaldığında etkilenmemiş görünürken, diğerleri yanlış anılar oluşturdu. Bu duyarlılığın bireyler arasında değiştiği bu olgu, kendi türümüzde yaygın bir şekilde görülüyor.”
Gözlemler, mürekkepbalıklarının hafızâsının insanlara benzediğini gösterse de bulguların başka bir açıklaması da olabilir. Örneğin ekip, balıkların boş kapla ilgili çok fazla kafa karıştırıcı olay yaşamasının, bu kutuları seçmelerinde rol oynamış olabileceğini söylüyor. Yine de araştırmacılara göre yeni çalışma, mürekkepbalıklarının anıları parça parça depolayıp daha sonra yeniden yapılandırdığına işaret ediyor. Bu alanda yapılacak daha kapsamlı araştırmaların mürekkepbalıklarının hafızâsı hakkında daha fazla bilgi sağlayarak meseleyi aydınlatması bekleniyor.
iSCIENCE, EARTH
18 TEMMUZ 2024
