Hint – Avrupa halklarının soyunun 5000 yıl önce Ukrayna’da yaşayan Yamnayalar’dan geldiği DNA analizleriyle belirlendi.
Hint – Avrupa halklarının soyunun 5000 yıl önce Ukrayna’da yaşayan Yamnayalar’dan geldiği DNA analizleriyle belirlendi.
Harvard Tıp Fakültesi’nde görev yapan genetikçi David Reich’İn yürüttüğü çalışmada, Avrupa ve Batı Asya halklarıyla onların soyundan gelenlerin kökenlerinin, 5000 yıl önce bugünkü Ukrayna topraklarında yaşamış küçük bir çoban topluluğu olan Yamnaya’ya kadar sürülebileceği ortaya kondu. Araştırmada, Avrupa’nın 100 farklı bölgesinden alınan tarihöncesi dönemde yaşamış yaklaşık 450 kişiye ait DNA örnekleri incelendi. Daha önceden elde edilen 1000 genetik örnek de çalışmaya dahil edildi.
Hakemli bilimsel dergi “Nature”de yayımlanan iki makalede, genetik verilerle arkeolojik ve dilbilimsel bulgular karşılaştırıldı. Araştırmacılar, daha önce bilinmeyen bir halkın M. Ö. 3000’den önce Volga Nehri’nden Karadeniz’in kuzeyindeki Ukrayna bozkırına göç ettiğini ve buradaki bir halkla karışarak Yamnaya’yı oluşturduğunu belirtiyor.
Yamnayalar’ın ilk ortaya çıktığı Ukrayna’daki Mihaylivka mezrâsı, şu anda Rus işgali altında. Bilim insanları, Yamnayalar’ın buradan Avrasya’ya yayıldığını, genlerini ve yaşam biçimlerini Portekiz’den Moğolistan’a kadar yaydığını söylüyor.
Arkeologlar ve genetikçiler, bu yayılmanın bugüne kadar dünyanın genetik ve kültürel mirasının çoğunu tanımladığını söylüyor. Reich, Yamnayalar’ın göçleri için “Avrupa’nın ve nihayetinde dünyanın nüfûsunu değiştirdiler” diyor. Dünyada hayatta olan yaklaşık 4 milyon kişinin bu soydan geldiğine dikkat çekiliyor. İsveç’teki Göteborg Üniversitesi’nden araştırmaya katılmayan Yamnaya uzmanı Kristian Kristiansen, şu ifadeleri kullanıyor: “Bu inanılmaz yayılma, modern dönem öncesi küreselleşmenin temelini oluşturuyor.”
Yamnayalar’ın dillerinin bugün konuşulan yaklaşık 400 dilin atası olduğuna dikkat çekiliyor. Diğer yandan Estonya’daki Tartu Üniversitesi’nden DNA araştırmacısı Lehti Saag, “Bir dilin kökeninin tespit edilmesinde genetik bulgular asla tek başına yeterli olmaz” diyor.
NATURE, AJANSLAR
7 MART 2025
