16 ŞUBAT 2025
ALMANYA – İSPANYA
Soğuk bir Şubat gecesi.
Almanya’da hava o kadar soğuk ki, dışarıda açıkhavada iki dakika durabilmek neredeyse imkânsız.
Renanya-Palatina (Alm. Rheinland-Pfalz) eyaletinde, Rhein-Hunsrück-Kreis ilinin Kirchberg (Hunsrück) ilçesine bağlı Hahn ve Lautzenhausen köylerinin arasında inşâ edilmiş bir havaalanındayım.
Almanya’daki diğer havaalanları gibi işlek değil burası. Daha az kullanılan bir havaalanı. İsmi, Uluslararası Frankfurt – Hahn Havaalanı (Alm. Frankfurt-Hahn Internationaler Flughafen).
Etrafında ve yakınında hiç şehir olmayan, sadece birkaç küçük köy olan bu ıssız yerdeki havaalanına niye mi gelmişim? Çünkü İspanya’ya uçacağım. İspanya’nın kadim Katalonya coğrafyasında yer alan, Valencia eyaletinin Alicante şehrine gideceğim.
10 gün Akdeniz kıyısındaki Alicante şehrinde yaşayacağım.
Birkaç gündür o kadar sert bir soğuk var ki, Almanya’da resmen donuyoruz. Havaalanı terminalinde uçağımızın kalkış saatini beklerken, arada bir sigara içmek için terminal binasından dışarı çıktığımda, dışarısı o kadar soğuk ki, sigarayı hızlıca içip tekrar binanın içine giriyorum. Çünkü dışarıda gerçekten durulmuyor.
Uçağın kalkış vakti yaklaşınca, pasaport ve bilet kontollerinden geçip bekleme salonuna geçiyoruz. Ordaki bekleyişten sonra da uçaklarımıza biniyoruz.
Bir İrlanda havayolu şirketi olan “RyanAir” uçağıyla uçacağız. Şirketin merkezi, İrlanda’nın başkenti Dublin (İr. Baile Átha Cliath)’de bulunuyor.
Dünyanın farklı yerlerine çok ucuz fiyata yolcu uçurmasıyla ünlenmiş bir şirket. Benim İspanya uçak biletim de gidiş – geliş sadece 80 Euro (€). Nerdeyse otobüs bileti fiyatına İspanya’ya uçuyorum.
Havaalanı pistinde, uçağın kapısının önünde kuyruğa dizilmişiz ve kapıların açılmasını bekliyoruz. O kadar kalın giyinmiş olmama rağmen soğuktan tir tir titriyorum.
Nihayet kapılar açılıyor ve uçağa biniyoruz. İçeri girdikten sonra da herkes kendi koltuğuna oturuyor.
Alicante yolcularını taşıyan “RyanAir” şirketine ait uçağımız, Almanya saatiyle gece vakti 23:15’te, Almanya’nın Renanya-Palatina (Alm. Rheinland-Pfalz) eyaletinin Rhein-Hunsrück-Kreis ilinin Kirchberg (Hunsrück) ilçesine bağlı Hahn ve Lautzenhausen köylerinin arasında bulunan Uluslararası Frankfurt – Hahn Havaalanı (Alm. Frankfurt-Hahn Internationaler Flughafen)’ndan havalanıyor.
İstikamet, İspanya’nın kadim Katalonya coğrafyasında yer alan Valencia eyaletinin Alicante şehrindeki Alicante-Elche Uluslararası Miguel Hernández Havaalanı (İsp. Aeropuerto Internacional de Alicante-Elche Miguel Hernández; Kat. Aeroport Internacional d’Alacant-Elx Miguel Hernández).
Uçağımız kalkıyor… Heyecanlıyım ve her zamanki gibi korkuyorum ama bu birbuçuk saatlik hava yolculuğunu mecburen atlatacağız.
Renanya-Palatina (Alm. Rheinland-Pfalz) eyaletinde, Rhein-Hunsrück-Kreis ilinin Kirchberg (Hunsrück) ilçesine bağlı Hahn ve Lautzenhausen köylerinin arasında inşâ edilmiş olan Uluslararası Frankfurt – Hahn Havaalanı (Alm. Frankfurt-Hahn Internationaler Flughafen), Almanya’daki diğer havaalanları gibi işlek değil. Daha az kullanılan bir havaalanı, burası.
Etrafında ve yakınında hiç şehir olmayan, sadece birkaç küçük köy olan bu ıssız yerdeki havaalanı, daha çok ucuz hava yolculukları için kullanılıyor.
IATA kodu “HHN”, ICAO kodu ise “EDFH” olan Uluslararası Frankfurt – Hahn Havaalanı, deniz seviyesinden 503 m yükseklikte yer alıyor. Havaalanının adındaki “Frankfurt” ismi, oldukça tuhaf. Zirâ ismine âtıfta bulunduğu Frankfurt am Main (Frankfurt a. M.) şehrine özel bir bağlantısı yoktur, ayrıca coğrafî yakınlığı da yoktur. Havaalanı, Frankfurt a. M. ve Lüksemburg’ın başkenti Lüksemburg (Frsz. Luxembourg; Letz. Lëtzebuerg) arasında eşit uzaklıktadır; her iki şehre de karayoluyla yaklaşık 120 km mesafededir. Havaalanına en yakın büyük şehirler, yaklaşık 70 km uzaklıktaki Koblenz ve yaklaşık 90 km uzaklıktaki Mainz’dir.
Havaalanı iki yolcu terminali ve bir kargo terminalinden oluşmakta. Terminal A ve Terminal B olarak adlandırılan yolcu terminallerinde mağaza ve restoranlar bulunuyor. Havaalanının 03/21 yönünde uzun bir 3800 m pisti var. Havaalanında yaklaşma ve pist aydınlatması ile PAPI sistemi bulunuyor.
Havaalanına / havaalanından ticarî yolcu hizmeti veren çoğu havayolu, düşük maliyetli taşıyıcılardır. Yolcu trafiği bakımından ağırlıklı olarak, İrlanda’nın düşük maliyetli havayolu şirketi ve şu anda uçağına bindiğimiz “RyanAir” hizmet veriyor. Havaalanı 2016 yılında 2, 6 milyon yolcu, 2019 yılında 1, 4 milyon yolcu, 2023 yılında da tam olarak 1 milyon 673 bin 219 yolcu taşıdı.
Kargo havalimanı olarak ise Almanya’nın 5. büyük havaalanıdır. Konumu ve 24 saat çalışma lisansı nedeniyle önemli bir kargo havalimanı durumunda. Havaalanına / havaalanından yıllık yaklaşık 150.000 ton kargo taşınıyor.
2024 itibarıyla havalimanının ortak mülkiyeti “Triwo Travvex Group” (% 82, 5) ve Hessen eyaletidir (% 17, 5).
Aslında bu havaalanı, insanlık tarihinin o ana dek gördüğü en büyük savaş olan II. Dünya Savaşı (1939 – 45)’ndan sonra, askerî bir hava üssü olarak kurulmuştu. Fransa işgal kuvvetleri 1951’de Hunsrück’te bir askerî havaalanı inşâ etmeye başladı ve bu havaalanı 1952’de Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hava kuvvetleri tarafından devralındı.
Hahn Hava Üssü’nün inşâsı için temel atma çalışmaları, Batı Almanya’daki Fransız işgal güçlerinden yaklaşık 1280 dönümlük arazi satın alındığında 1951’de başladı. Pist ve havaalanı tesislerinin inşâsı Fransızlar tarafından gerçekleştirildi.
Bir yıl sonra burayı ABD Ordusu devraldı. 7356. Hava Üssü Filosu, üsteki çalışmaları tamamlamak ve ABD’nin New Mexico (Yeni Meksika) eyaletindeki Clovis Hava Kuvvetleri Üssü’nden 50. Savaş-Bombardıman Filosu’nun varışına hazırlanmak üzere görevlendirildi. Uçaklar ve mürettebat Ağustos 1953’te Hahn’a vardığında, bu, ABD’den Kıta Avrupası’na tüm bir taktik filonun ilk toplu uçuşunu işaret ediyordu.
1954 yılı sonundan itibaren üs, diğer şeylerin yanısıra, yaklaşık bir yıl boyunca 388. Avcı-Bombardıman Filosu’na bağlı F-86 F avcı-bombardıman uçaklarından oluşan bir filonun üssü oldu. Ancak Etain’deki planlanan operasyon üssü henüz tamamlanmamıştı.
1956 yılında filo, Fransa’daki Toul-Rosières Hava Üssü’ne transfer edildi ve 7425. Hava Üssü Grubu, tesisin bakımı için Hahn’da bırakıldı. Filonun yokluğunda, üs 496. Savaş Filosu’nun F-102 Delta Dagger’larını, başka bir savaş bombardıman filosunun unsurlarını ve taktik füze filosunu desteklemek için kullanıldı.
Fransa’da geçirdiği üç yıl boyunca, 50. Filo F-100 D Super Sabre’ye geçti ve 1959’da Hahn Hava Üssü’ne geri döndü. 7425. Grup, “50. Hava Üssü Grubu” olarak yeniden adlandırıldı.
1959 yılı sonundan itibaren Hahn Hava Üssü, daha önce Toul’da konuşlanmış olan ABD Hava Kuvvetleri’nin 50. Avcı Filosu’nun üssü oldu. Almanya’daki birkaç ABD Hava Kuvvetleri üssünden biriydi (Zweibrücken Hava Üssü, Ramstein Hava Üssü, Sembach Hava Üssü, Bitburg Hava Üssü, Spangdahlem Hava Üssü ve Ren-Main Hava Üssü) ve hepsi de birbirine yaklaşık 100 km uzaklıktaydı. ABD birliklerinin yoğunlaştığı bölgenin kalbinde yer almaları nedeniyle bu hava üsleri, Avrupa ve Akdeniz bölgesindeki tüm noktalara ulaşmak için iyi bir konumdaydı.
1967 yılında, kanadın 10. ve 81. Savaş Filoları F-4 C ve F-4 D uçaklarına dönüşmeye başladı. Dönüşüm 1968’de tamamlandı. 1970’te 496. Filo F-4 E uçağına dönüştürüldü ve “Taktik Savaş Filosu” olarak yeniden adlandırıldı, ancak hava savunma misyonunu sürdürdü. 1971’de 81. Filo Batı Almanya’daki başka bir üsse yeniden atandı ve Hahn’da Kasım 1976’ya kadar sadece iki savaş filosu, 10. Filo ve 496. Filo bıraktı.
Hahn esas olarak bir avcı-bombardıman üssüydü. 50. Filo, ilk yıllarında F-100 D/F’yi, Ekim 1966 – Haziran 1982 arasında ise F-4 D/E’yi uçurdu.
Hahn, Aralık 1981 tarihinde Avrupa’nın ilk F-16 üssü oldu.
1987 yılında ilk BGM-109 G Gryphon seyir füzeleri Almanya’ya ulaştı. Bunlar Pydna Füze Üssü’ne konuşlandırılacaktı. Pydna’nın planlanan tamamlanma tarihi (1986 sonu) tutturulamadı. Bu nedenle başlangıçta nükleer başlık depolayabilme ihtimali bulunduğundan, Hahn Hava Üssü arazisinde konuşlandırıldılar.
Hahn Hava Üssü, ABD Hava Kuvvetleri’nin Avrupa’daki 7., Almanya’daki 2. büyük üssüydü. Konut alanı (Amerikan ordusunun yaşam alanı) 43 binada, büyüklükleri 60 m2 – 155 m2 arasında değişen 672 daireden oluşuyordu. Bekâr askerler 25 adet kışla binasında barındırılıyordu. Şantiyede 22 adet ofis binası, 52 adet atölye ve 51 adet depo yer alıyordu. Uçaklar ve mühimmat 343 hangar, sığınak ve barınakta muhafazâ ediliyordu. Askerler 23 mağazadan alışveriş yapabiliyor, nöbetleri bittikten sonra ise golf sahası, iki spor salonu, futbol sahası, stadyum, tenis kortları ve atış poligonu olmak üzere 32 adet dinlenme tesisi hizmete giriyordu. Çocukların kullanımına açık 5 adet okul binası mevcuttu. Hastane, diş kliniği de dahil olmak üzere dört binadan oluşuyordu.
Hahn Hava Üssü, Soğuk Savaş sırasında ABD Hava Kuvvetleri tarafından Almanya’da işletilen NATO askerî havaalanlarından biriydi. Soğuk Savaşı’ın sonunda sadece Hahn Hava Üssü’nde 13.000’den fazla kişi ve 3 filo F-16 taktik savaş uçağı vardı. Bu filolardan biri olan 10. TFS, 1991 yılındaki İkinci Körfez Savaşı sırasında Irak’a konuşlandırıldıktan sonra uçakları doğrudan ABD’ye geri döndü. 50. Taktik Savaş Filosu, Hahn’da geçirdiği 35 yılın ardından 1991’de devredışı bırakıldı.
ABD Hava Kuvvetleri, 1993 yılına kadar bölgeyi terketme sürecini başlattı ve kalan personel ve teçhizatı geri çekti. Askerî kullanımın sona ermesinin ardından ABD silahlı kuvvetleri, Hahn Hava Üssü’nü 30 Eylül 1993’te sivil yönetime devretti. (ABD Hava Kuvvetleri, USAF’ın 2012’de görevine son verilene kadar radyo iletişim tesisini kullanmaya devam etti. “Atlas Air”, “Delta Air Lines” ve “United Airlines” gibi şirketler tarafından işletilen askerî kiralamalar için hâlâ sıklıkla kullanılıyor.)
Bunun sonucunda, üsteki filolar sırayla devredışı bırakıldı: 496. Taktik Savaş Filosu 15 Mayıs 1991’de, 313. Taktik Savaş Filosu 1 Temmuz 1991’de, 10. Taktik Savaş Filosu 30 Eylül 1991’de, 50. Taktik Savaş Filosu 30 Eylül 1991’de devredışı bırakıldılar ve ardından 30 Ocak 1992’de Colorado’daki Falcon AFB’de (şimdi Schriever Hava Kuvvetleri Üssü) “50. Uzay Filosu” olarak faaliyete geçirildi. Devredışı bırakmaların yerel ekonomi üzerinde önemli bir etkisi oldu.
Renanya-Palatina (Rheinland-Pfalz) eyalet hükûmeti, terkedilmiş havaalanını sivil kullanıma en kolay dönüştürülebilecek havaalanı olarak belirledi. Dönüşüm kapsamında Uluslararası Frankfurt Ren-Main Havaalanı’ndaki yoğunluğu azaltmak amacıyla uluslararası bir havalimanı yapılması planlanıyordu. Frankfurt-Hahn’da bu ve diğer havalimanlarından farklı olarak gece uçuş izni var ve genişletilmesi nispeten kolay.
13 Eylül 1992’de “Lufthansa” uçağının iniş ve kalkışıyla siyasetçiler ve halk için bir bilgilendirme günü gerçekleşti. Frankfurt-Hahn Havaalanı’ndan ilk sivil uçuş, 22 Mayıs 1993’te İspanya’ya ait Mallorca Adası’na charter uçuşuyla gerçekleşti. Askerî kullanımdan kaldırılmasının ardından ABD silahlı kuvvetleri Hahn Hava Üssü’nü 30 Eylül 1993’te sivil yönetime devretti.
1996 yılında, Rheinland-Pfalz Eyalet Polisi’nin öğretim kadrosu ve polis eğitim okulu, hava üssünün eski konut alanında bulunan yeni bir ortak tesiste birleştirildi.
24 Ağustos 1996 tarihinde ilk kez “Air France” şirketine ait bir Concorde uçağı havaalanına iniş yaptı. Kasım 1998’den itibaren “Britannia Airways” şirketine ait uçaklarla Dominik Cumhuriyeti’ndeki Puerto Plata Uluslararası Havaalanı’na “charter” uçuşları başladı. 7 Nisan 1999 tarihinden itibaren de bizim “RyanAir” bu havaalanından uçuşlarına başladı.
Uzun mesafeli kargo uçaklarının uçuşlarına imkân sağlamak amacıyla pistin batı ucu 2005 yılında 3040 m’den 3800 m’ye uzatıldı. 15 Ocak 2007 tarihinde 440 m uzunluğunda kargo erişim yolu açıldı. Buradan itibaren toplam 265 m uzunluğunda üç adet bağlantı yolu kargo salonlarını aprona bağlamaktadır. 2016 yılında Haitec uçak bakım hangarı inşâ edilirken apron genişletildi.
Renanya-Palatina Eyalet Hükûmeti, Mart 2015’ten bu yana havalimanı şirketini satmaya çalışıyor.
2017 yılında burada bir üs açan “RyanAir”, Şubat 2018’de operasyonlarının bir kısmını Hahn’dan Frankfurt Uluslararası Ren-Main Havaalanı’na kaydırdığını duyurdu. Her beş uçaktan biri Frankfurt Uluslararası Ren-Main Havaalanı’na taşındı ve Frankfurt-Hahn Havaalanı’nda dört rota kesildi. Ancak 2018 yılı sonunda “RyanAir”, Hahn Havalimanı’ndan tamamen çekilmek istediğine dair söylentileri yalanladı. Bir yıl sonra “RyanAir”, 2019 – 20 kış sezonu için önceki yıllarda 40’ın üzerinde olan rota sayısını sadece 16’ya düşürerek daha büyük kesintiler duyurdu. Aynı zamanda 2019 yaz uçuş programındaki bazı destinasyonlar iptal edildi. Temmuz 2020’de koronavirüs (covid – 19) salgınının ardından “RyanAir”, Kasım 2020’ye kadar Hahn üssünü kapatma planlarını duyurdu. Ancak Eylül 2020 itibariyle kesin bir karar alınmadı.
Hahn Havalimanı, normal hizmetlerine devam ederken, 19 Ekim 2021’de iflas başvurusunda bulundu. Haziran 2022’de, 2022 sonuna kadar kararlaştırılan satış fiyatını devretmeyen bir Alman yatırımcıya satıldı ve bu da havalimanının geleceği hakkında tekrar şüphe uyandırdı. Kısa bir süre sonra, yönetici iki yeni potansiyel alıcıyla ön sözleşmeler imzaladı.
Nisan 2023’te, yönetici havalimanının halihazırda birkaç küçük havalimanına sahip olan ve işleten Trier merkezli “Triwo AG” şirketine satıldığını duyurdu. Satış, duyurunun yapıldığı tarihten 20 Nisan 2023 civarında kesin kapanışına kadar olan koşullara tabiydi. “Triwo AG”, Mayıs 2023’ten bu yana resmî olarak havalimanı şirketi “TRIWO Hahn Airport GmbH”nin sahibidir.
Frankfurt-Hahn Uluslararası Havaalanı, uzak konumu, sınırlı ulaşım bağlantıları ve uçuş seçenekleri nedeniyle sıklıkla olumsuz eleştiriler alıyor. Düşük hizmet kalitesi, uzun mesafeler, olanakların yetersizliği, sınırlı oturma kapasitesi, uzun bekleme süreleri, gecikmeler ve sınırlı dil desteği de yolcu memnuniyetsizliğine katkıda bulunuyor.
Ayrıca ucuz havayolu seyahatleri gerçekleştirdiği için, buradan kalkan uçakların içinde yolculara yemek ikramı yapılmıyor. Bu da havaalanına yöneltilen çok sert bir eleştiri.
Bu son eleştiri bana ait.
sediyani@gmail.com
SEDİYANİ SEYAHATNAMESİ
CİLT 16
Uluslararası Frankfurt – Hahn Havaalanı (Alm. Frankfurt-Hahn Internationaler Flughafen)